Het Open-Up-spel is een simulatie van een alternatieve economie gebaseerd op openheid en rentmeesterschap.

Eigendom betekent in onze cultuur voor de meeste mensen dat je mag doen en laten wat je wilt met wat jij bezit, zelfs als je anderen daarmee schaadt. In sommige andere (wellicht beschaafdere?) culturen betekent bezit dat je de verantwoordelijkheid hebt om je bezit te laten renderen voor de gemeenschap. Dat noem ik rentmeesterschap.

Er is nog iets anders met eigendom. Het is het samenwerkingsbrandpunt van een onderneming: omdat de onderneming vanuit eigendomsperspectief een geheel is is het in haar belang om binnen de onderneming optimaal samen te werken. In grotere ondernemingen echter verwatert de samenbindende kracht van eigendom: eigendom heeft een soort maximale samenbindingsradius. Die radius ligt gemiddeld genomen ergens in de orde van enkele honderden werknemers. Wordt een onderneming groter dan ontstaan subkoninkrijkjes die alleen nog locaal (kunnen) optimaliseren.

Ik wil de stichting(?) Open Up oprichten die met een kleine ingreep een alternatieve economie realiseert. Het is een economie die gewoon binnen de huidige economie kan bestaan maar gebaseerd is op openheid en rentmeesterschap. De grap van die economie is dat hij tot betere samenwerking aanzet en daarmee door haar betere resultaten de bestaande zal overvleugelen.

Concreet roept Open Up kringen in het leven. Een kring bestaat uit een lijstje verantwoordelijkheden waarop de organisaties die deze kring onderschrijven aanspreekbaar zijn. Verschillende kringen kennen verschillende lijstjes verantwoordelijkheden, dat kunnen kleine of grote lijstjes zijn. Een organisatie die een kring onderschrijft geeft aan welke informatie openbaar is (binnen de kring) en hoe de organisatie reageert als zij op haar verantwoordelijkheden aangesproken wordt.

Een kern van deze economie is dus openheid. Om ter verantwoording geroepen te kunnen worden is nodig dat we van elkaar weten wat we doen. Net als dat nodig is om goed met elkaar te kunnen samenwerken. Een prettig gevolg van deze economie is dus dat graaigrage charlatans worden ontmaskerd en naar de rand van de economie gedreven worden.

Dit klinkt erg idealistisch en dat is het ook. Toch is het niet zo ver vewijderd van de werkelijkheid als het misschien lijkt. Bedrijven realiseren zich steeds meer dat het anders moet. Een ander voorbeeld is de code Tabaksblatt, de tegenhanger van de Amerikaanse Sarbanes-Oxley Act, die transparantie in ondernemingsbestuur verordoneert.